Bazen, dönümlerce ay ışığına
doğru uzanan bir bahçeden usul usul böğürtlen toplamaya benzeyen bir eğitim
biçiminin ne işe yaradığını anlayan insan sayısının giderek azaldığı bir
dünyada, ilk gençlik yıllarını farklı diller ve kültürler eşliğinde mekânın
şiirini okumakla geçiren genç kızın, Ankara’nın geçirmekte olduğu evrimden tabi
ki haberi oldu. Bir elektrikli testere ile böbrek ameliyatı yapmaya benzeyen
operasyonlarla eski kentin bağrına “afili façalar” atılırken o mutlaka gördü
bunları. Eğreti bir mekânda her tedavinin hastayı iyileştirmesinin mümkün
olmadığını, belki kimi zaman çekilse de bir dişin, yerinin yıllarca sızladığını
fark etti. Toplumun, kültürün, mekânın ve tabiatın, üzerinde elleri yanaklarında
düşünen insanlarla anlam kazandığını, evren tarihinde pek bir anlamı olmasa da
bu düşünen insanların etkisiyle taşa düşülmüş titrek bir imzayı dahi gelecek
her insanoğlunun görmesi gerektiğini hissetti belki de. Sonuçta dünyayı
değiştiren fikirlerdi ama fikirleri şekillendiren birazcık da olsa mekândı.
Sarı ve gür saçlarıyla etkileyici
ve genç bir bilim insanıydı artık. Hem de öğrencilerin seyreltik yaşamlarının
kuytu köşelerine bir miktar aşk ile konuk ettikleri cinsten. Eserlerini puan, unvan,
kürsü ya da kendisinin bilmediği yerlerde ve hissedemediği vakitlerde adının
birilerince anılması için değil, şen bir kahkahanın fark edilemeyen rayihasının
ortaya salınması anında hissedilen belli belirsiz heyecan benzeri bir his
uğruna yarattı. Antik Yunan’ı Amerikan Rüyasına rahatlıkla bitiştirebilecek
kadar kuramsal, ama içinde yaşadığı evin nasıl restore edilebileceğinden
habersiz adamın “sit” kavramına yabancılığını kavrayabilecek kadar hayatın
içinden oldu. Bir olgunun gerçekliği ile o olguyu anlatmanın bir müddet sonra
birbirinden ayrılmaz olduğu çizgi üzerindeydi artık. Bir vakit sonra öyle bir
başlık attı ki eserlerinden birisine, Ankara’mı onu yazdı, o mu Ankara’yı yazdı
anlaşılmaz oldu.
Son sınıfta “kritik” vermeye
gelen yeşil kadife ceketli, mor pantolonlu, sarkan dudakların ve rimel tutmayan
göz kapaklarının inadına hep ama hep tam makyajlı yaşlı kadın bu yazıyı yazan
“o zamanların” delikanlısına hep “koca adam” dedi. Adlarını unutsa da yanından
hiç ayrılmayan öğrencilerinin yüzlerini ya da lakaplarını hiç unutmadı.
Gıyabında onu artık “Bir Başkentin İmarı” kitabının yazarı olarak tanıyorlardı.
Ama gariptir, o kitap olmasaydı belki Ankaralılar bile Ankara’nın Cumhuriyetin
ilanının hemen sonrasında nasıl yoktan var edildiğini, İstanbul artığı bürokrat
ve asker bir elit ile Ankara’nın yerlilerinin bu süreci nasıl sürükleyip
bugünlere getirdiklerini bilemeyeceklerdi. Ankara’nın idealleri ve hedefleriyle
yoğrulmuş bir zihnin, mekâna şekil vermesi için eğitilen bir mimarın, gün gelip
nasıl Ankara’yı insanların zihinlerinde de olsa yeniden kuracağını fark
etmeyeceklerdi.
“Erkekler hep kadınların onları
getirip bıraktığı yerden devam ederler hayata”. Pantolonlarıyla uyumlu çorap
giymeyi, klozetin kapağını açık unutmamayı, zeytin çekirdeklerini masada bırakmamayı,
çiçeklerin sadece birkaç günlüğüne de olsa birisinin masasındaki vazoda
yaşaması gerektiğini… Buruşuk ama bir zamanlar pahalı bir kumaştan dikildiği
ilk bakışta belli olan takım elbisesiyle başı önünde yere bakan bir memuru
andıran Ankara, hayatına Gönül TANKUT’un onu getirip bıraktığı yerden devam
edecek. Ben dâhil binlerce meslektaşım da…
